Sushi (Hiragana: すし, Kanji: 寿司, 鮨) is een gerecht uit de Japanse keuken met een doorsnede van enkele centimeters. Het bestaat altijd uit afgekoelde gekookte rijst (鮨飯, sushi-meshi) en vaak ook uit zeewier en is met rijstazijn gezuurd. Dit wordt meestal gecombineerd met andere ingrediënten (ネタ, neta) zoals vis of zeevruchten, gebakken ei, groenten en soms tropische vruchten. De ingrediënten en presentatie van sushi kunnen sterk uiteenlopen, maar het ingrediënt dat alle sushi gemeenschappelijk hebben is rijst.
Sushi wordt traditioneel bereid met witte rijst, maar ook bruine rijst is mogelijk. Sushi wordt vaak bereid met rauw zeevoedsel, zoals zalm, tonijn, paling, makreel en surimi. Sommige veelgebruikte sushivarianten maken ook gebruik van gekookte ingrediënten. Rauwe vis (of soms vlees) in plakjes en geserveerd zonder rijst wordt sashimi genoemd. Sushi wordt vaak geserveerd met gember, wasabi en sojasaus. Soms wordt daikon als garnering gebruikt.
Geschiedenis
De oorsprong van sushi ligt in de conservering van vis door het te laten fermenteren met rijst, wat aan het begin van onze jaartelling in Zuidoost-Azië een gebruikelijke praktijk was. De vis werd in de gekookte rijst gelegd, fermenteerde en was zo tot een jaar lang houdbaar.
Sashimi (Japans: 刺身) is een Japans gerecht van verse, rauwe vis en schelpdieren die met een zeer scherp mes in dunne plakjes gesneden worden. De sashimi wordt geserveerd met verschillende sauzen, zoals sojasaus, wasabi (mierikswortel), gember en ponzu, en versiering zoals daikonradijs, nori (zeewier) en shiso (Perilla frutescens).
Sojasaus is een gefermenteerde saus, gemaakt van de sojaboon, geroosterd graan, water en zeezout. Gewoonlijk wordt hij gebruikt in de Aziatische keuken en in sommige gerechten uit de westerse keuken, als alternatief van worcestersaus of maggi. Echte sojasaus is gefermenteerd met tarwe, kōji ((麹) - de schimmels Aspergillus oryzae) en andere micro-organismen.
Hoewel er veel verschillende types sojasaus zijn, zijn de meeste zoute en bruinkleurige vloeistoffen om eten te kruiden bij het koken of op tafel. Hoewel het ontstond in China, wordt het in veel keukens in Azië gebruikt. In de Japanse keuken is het een belangrijke smaakmaker. Chinese en Japanse sojasauzen verschillen erg, en het is niet aan te bevelen om de een voor de ander te gebruiken. In Nederland kent men vooral het Indonesische ketjap manis (zoet) en ketjap asin (zout), in België zijn deze sauzen minder bekend.
Japanse sojasaus
De Japanse sojasaus, of shō-yu (しょうゆ, of 醤油, 正油) - wordt traditioneel in vijf categorieën ingedeeld, afhankelijk van verschillen in ingrediënten en productiemethode. Japanse sojasaus heeft graan als primaire ingrediënt. Dit geeft de Japanse soorten een iets zoetere smaak dan de Chinese.